نصب کامل محیط جاوا روی ویندوز و مک؛ شروع بدون دردسر

مقدمه

می‌خوای جاوا رو یاد بگیری ولی نمی‌دونی از کجا شروع کنی؟ نصبش برات پیچیده و پر از خطاست؟ خب، خبر خوب اینه که این مقاله توسط شرکت پرتو دقیقا برای تو نوشته شده! قراره با هم، نصب کامل محیط جاوا روی ویندوز و مک رو قدم‌به‌قدم پیش ببریم، بدون دردسر و مثل آب خوردن!

جاوا چیست و چرا باید آن را نصب کنیم؟

جاوا یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیاست که تقریباً همه‌جا هست! از اپلیکیشن‌های اندروید گرفته تا نرم‌افزارهای سازمانی و حتی بازی‌ها، جاوا نقش پررنگی داره.

کاربردهای اصلی زبان برنامه‌نویسی جاوا

• توسعه اپلیکیشن‌های اندروید

• ساخت وب‌سایت‌های پویا با Spring و سایر فریم‌ورک‌ها

• سیستم‌های بانکی و مالی

• برنامه‌نویسی سمت سرور

• ابزارهای دسکتاپ

مزایای یادگیری جاوا برای برنامه‌نویسان

• زبان شی‌گرا و ساختارمند

• پشتیبانی قوی در جوامع برنامه‌نویسی

• امنیت بالا

• پرکاربرد در بازار کار

پیش‌نیازهای نصب جاوا روی ویندوز و مک

قبل از اینکه بریم سراغ نصب، باید یه سری نکات رو بدونی تا وسط کار به مشکل نخوری.

تفاوت JDK و JRE چیست؟

• JDK (Java Development Kit) ابزار کامل برای توسعه نرم‌افزار با جاواست. شامل کامپایلر (javac)، دیباگر و …

• JRE (Java Runtime Environment) فقط برای اجرای برنامه‌های جاوا استفاده می‌شه. برای برنامه‌نویسی کافی نیست.

پس ما به JDK نیاز داریم، نه فقط JRE!

بررسی نسخه‌های جاوا و انتخاب نسخه مناسب

نسخه‌های زیادی از جاوا وجود داره. اما دو حالت رو در نظر بگیر:

نصب نسخه LTS یا آخرین نسخه؟

• نسخه‌های LTS (Long Term Support) مثل Java 17 یا Java 21، پایداری و پشتیبانی طولانی‌تری دارن.

• نسخه‌های آخرین (مثلاً Java 22) جدیدتر هستن اما ممکنه ناسازگاری داشته باشن.

پیشنهاد ما؟ برای شروع، از نسخه LTS استفاده کن.

سیستم‌عامل مورد نیاز برای نصب جاوا

• ویندوز 10 یا 11: عالیه!

• macOS Catalina به بالا: کاملاً سازگاره.

• لینوکس: ما اینجا بهش نمی‌پردازیم، ولی نصبش شبیه مک هست.

آموزش نصب جاوا روی ویندوز

دانلود JDK از سایت رسمی Oracle

نصب جاوا روی ویندوز

1. برو به آدرس: https://www.oracle.com/java/technologies/javase-downloads.html

2. روی JDK نسخه LTS (مثل JDK 21) کلیک کن.

3. فایل مخصوص ویندوز (.exe) رو دانلود کن.

آموزش نصب جاوا روی ویندوز

اجرای نصب‌گر و نصب JDK

1. فایل exe رو اجرا کن.

   

2. روی گزینه‌های Next بزن و مسیر نصب رو انتخاب کن.

   

3. صبر کن تا نصب کامل شه.

تنظیم متغیر محیطی (Environment Variable)

تنظیم JAVA_HOME

1. در قسمت جستجوی ویندوز بنویس: Environment Variables

1. روی “Environment Variables” کلیک کن.

2. در قسمت System variables روی “New” بزن:

   

3. Name: JAVA_HOME

4. • Value: مسیر نصب JDK (مثلاً C:\Program Files\Java\jdk-21)

اضافه کردن Java به PATH

1. در همان قسمت Environment Variables، مسیر زیر را به Path اضافه کن:

   • %JAVA_HOME%\bin

بررسی نصب با دستور CMD

• CMD رو باز کن و بزن:
  

  java -version
javac -version


• اگه نسخه درست نمایش داده شد، تبریک! جاوا نصب شد.

آموزش نصب جاوا روی مک

بررسی نصب بودن جاوا با ترمینال

ترمینال رو باز کن و بزن:

اگه پیامی برای نصب نمایش داده شد، یعنی جاوا نداری.

دانلود JDK برای مک

1. برو به سایت Oracle.

2. فایل مخصوص macOS (فرمت .dmg) رو دانلود کن.

   

   آموزش نصب جاوا روی مک

نصب JDK با فایل .dmg

1. روی فایل .dmg دوبار کلیک کن.

2. مراحل نصب رو دنبال کن مثل هر نرم‌افزار دیگه.

تنظیم JAVA_HOME روی مک

در ترمینال بنویس:

برای دائمی شدن، این خط رو به فایل .zshrc یا .bash_profile اضافه کن.

نصب ابزارهای کمکی برای کدنویسی

کدنویسی بدون IDE مثل نوشتن با مداد شکسته‌ست!

نصب IDE مناسب برای جاوا

• IntelliJ IDEA

محبوب‌ترین IDE جاواست. نسخه Community کاملاً رایگانه.

• Eclipse

قدیمی‌تر ولی بسیار حرفه‌ای. مناسب پروژه‌های بزرگه.

• VS Code با افزونه Java

اگه سبک‌وزن می‌خوای، VS Code با Java Extension Pack عالیه.

بررسی صحت نصب و اجرای اولین پروژه

1. یک فایل Main.java بساز.

2. بنویس:

   public class Main {
public static void main(String[] args) {
System.out.println("سلام جاوا!");
}
}


3. با دستور javac Main.java کامپایل کن و java Main اجرا کن.

خطاهای رایج هنگام نصب و راه‌حل‌ها

ارور ‘javac’ is not recognized

• متغیر PATH درست تنظیم نشده.

• بررسی کن %JAVA_HOME%\bin در مسیر وجود داره یا نه.

ارور عدم شناسایی JAVA_HOME

• بررسی کن JAVA_HOME با مسیر دقیق JDK یکی باشه.

• از echo %JAVA_HOME% در CMD استفاده کن.

نتیجه‌گیری

اگه تا اینجا پیش اومدی، تبریک! حالا یه محیط کامل جاوا داری. فرقی نمی‌کنه ویندوزی باشی یا مک‌کار، با این راهنمای نصب جاوا برات مثل آب خوردن می‌شه. وقتشه شروع کنی به ساختن اپلیکیشن‌های قوی و حرفه‌ای.